Nederlanders accepteren langzaam maar zeker het werken zonder face-to-face contact

De coronacrisis creëerde uitzonderlijke werkomstandigheden en iedereen gaat anders om met het gemis aan face-to-face contact nu alles zoveel mogelijk digitaal verloopt. Van de vijf “rouwstadia” die ontstaan bij een plotse verandering, komt ‘acceptatie’ het vaakst voor bij Nederlandse werknemers. 86 procent van de ondervraagden gaf aan het beste te maken van de nieuwe werktoestand zonder collega’s in de buurt. Het nieuwe evenwicht vergt een aanpak die rekening houdt met de behoeften van de werknemers. Dat ondervond HR-dienstverlener SD Worx na een onderzoek bij 2.500 werknemers in loondienst.

SD Worx was benieuwd hoe werknemers in de huidige coronacrisis omgaan met het werken zonder face-to-face contact. In samenwerking met de CASS Business School uit Londen en de IESE Business School uit Barcelona zette de HR-specialist begin mei een onderzoek op bij meer dan 2.500 werknemers in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Spanje, en het Verenigd Koninkrijk om na te gaan hoe zij omgaan met de nieuwe vorm van werken, anderhalve maand na de lockdown. Het onderzoek focuste op het gemis van face-to-face interacties met collega’s door na te gaan welke vormen van rouw werknemers ervaren, nu die veelal vanuit thuis moeten werken.

Rouw is een proces dat in werking treedt wanneer een persoon iemand of iets verliest, in dit geval het contact met de collega’s op de werkvloer. Elk individu reageert anders op zo’n verlies, maar de emoties die ermee gepaard gaan zijn op te delen in vijf fases: ontkenning, woede, verdriet, verkenning en acceptatie. Ontkenning, woede en verdriet zijn de vormen die als pessimistische rouw worden gezien, verkenning en acceptatie vallen onder optimistische rouwgevoelens. Doorgaans krijgen mensen met meerdere van de emoties tegelijk te maken.

Acceptatie (86%) en verkenning (78%) zijn de fases die de Nederlandse werknemers het vaakst ervaren. Het merendeel van hen slaagt er dus in het gebrek aan face-to-face contact wel te plaatsen en vooruit te kijken. Toch kampen ook vier op de tien Nederlandse werknemers (40%) met gevoelens van verdriet. 42 procent zegt zelfs wat afkeer te voelen tegen het werken zonder direct contact met collega’s: het maakt woede bij hen los. Bijna de helft van de werknemers (47%) heeft gevoelens van ontkenning.

“Mensen streven naar continuïteit”, zegt professor Annelore Huyghe van de CASS Business School. “De lockdown verstoort dat. Fulltime thuiswerken laat wel een rolcontinuïteit toe, maar doorbreekt de relatiecontinuïteit. Dit onderzoek toont aan dat we nu eenmaal sociale wezens zijn die behoefte hebben aan face-to-face contact. Spontane ontmoetingen in de gang of een praatje bij de koffiemachine zijn een belangrijk sociaal ritueel voor velen.” Jeroen Neckebrouck, professor aan de IESE Business School, vult aan: “Ze dragen bij aan het groepsgevoel - het gevoel verbonden te zijn met anderen - en hebben zo een positieve invloed op het welzijn van de werknemers. Precies daarom blijft het kantoor zeker nog een plek hebben in de toekomst van het werk.”

Leeftijd zorgt voor belangrijke verschillen, vooral qua pessimistische rouw. In de zes Europese landen uit het onderzoek ervaren jongeren meer pessimistische rouwgevoelens dan veertigplussers. Bij de werknemers onder de 30 jaar heeft 38 procent met ontkenning, woede en/of verdriet te maken. Tussen de 30 en 40 jaar ligt dit nog op 36 procent, maar boven de 40 zakt het naar 29 procent en bij de 65-plussers geldt het maar voor 25 procent van de respondenten.

Hoe ga je er dan het best mee om? Het installeren van een gestructureerde dagelijkse routine bij het thuiswerken blijkt een gunstig effect te hebben. Bij de werknemers die een goed afgebakende routine volgden tijdens het telewerken, ervaart 81 procent optimistische rouwgevoelens en maar 23 procent pessimistische rouw. Werknemers zonder uitgestippelde routine daarentegen, ondervinden vaker pessimistische rouw (38%) en minder optimistische rouwgevoelens (74%).

“Het thuiswerken heeft de afgelopen maanden meer dan zijn nut bewezen”, zegt Elly Vriends, HR en Facilitymanager van SD Worx in Nederland. “Het gaat zonder twijfel een groter deel uitmaken van hoe we in de toekomst werken. Alleen heeft de coronacrisis van de ene op de andere dag het face-to-face contact met de collega’s compleet weggehaald en dat blijkt voor veel mensen een gemis waar werkgevers zeker rekening mee moeten houden. Na een extreme situatie van 100% thuiswerk of een gedwongen tijdelijke sluiting stellen organisaties zich terecht vragen waar het nieuwe evenwicht ligt. Wie rekening houdt met de behoeften en voorkeuren van medewerkers heeft alvast een stap voor in ‘employee engagement’. De toekomstige situatie zal verschillen van bedrijf tot bedrijf. Bovendien kun je natuurlijk het beste bouwen aan oplossingen die veilig, productief én juridisch sluitend zijn. Alleen dan zullen alle medewerkers ook met een gerust gevoel terug naar kantoor of de werkplaats komen.”