Drie bijzonderheden rondom vakantiedagen

Veel werknemers zijn weer aan het werk na de feestdagen, een volgende vakantie duurt vaak nog wel even. Toch bespreken we in dit blogartikel 3 bijzonderheden rondom vakanties. De afgelopen tijd zijn er 2 bijzondere uitspraken gepubliceerd over vakantiedagen, namelijk over de uitbetaling van vakantiedagen in het all-in loon en over vakantiedagen tijdens ziekte. We geven een korte samenvatting van deze 2 rechterlijke uitspraken. Ook bespreken we de wettelijke vervaltermijn van vakantiedagen, hoe pak je dit ook alweer aan? 

Gerechtshof: afspraak over uitbetaling vakantiedagen in all-in loon is nietig

Een aantal fysiotherapeuten zijn in dienst bij een maatschap. In hun arbeidsovereenkomsten is volgens de werkgever een all-in loon opgenomen: de vakantietoeslag en vakantiedagen worden maandelijks uitbetaald. De fysiotherapeuten zijn van mening dat dit in strijd is met de wet. 

All-in loon: vakantietoeslag 
Het Gerechtshof oordeelt dat het wettelijk mogelijk is de vakantietoeslag maandelijks uit te betalen. Dit moet dan wel schriftelijk afgesproken zijn. Je moet dan op de loonstrook expliciet onderscheid maken tussen de verschillende componenten. In de arbeidsovereenkomsten van de fysiotherapeuten zijn hierover afspraken gemaakt, dus dit component van het all-in loon is toegestaan. 

All-in loon: vakantiedagen
Voor de vakantiedagen in het all-in loon overweegt het Hof anders. Het Europese Hof van Justitie heeft hier eerder al uitspraken over gedaan. Een werkgever moet een werknemer in staat stellen om daadwerkelijk vakantie op te nemen. Het uitgangspunt is daarom dat het in principe niet mogelijk is om vakantiedagen in een all-in loon op te nemen.  

Het Europese Hof van Justitie overweegt dat als je -in strijd met dit uitgangspunt- boven op het reguliere loon toch de vakantiedagen maandelijks uitbetaald, er strenge eisen gelden. Je mag dat alleen doen als dat op een door de werkgever te bewijzen transparante en begrijpelijke wijze gebeurt. Daarvan was bij de fysiotherapeuten volgens het Gerechtshof geen sprake. 

All-in loon mag, maar er gelden strenge eisen
Belangrijk dus als je een all-in loon aanbiedt, dat je dit transparant en begrijpelijk communiceert met je werknemers. Daarnaast moet je op de loonstrook expliciet onderscheid maken tussen:

1. Het brutoloon
2. De vakantietoeslag
3. De betaling voor de vakantiedagen

Hoge raad: werknemer moet expliciet instemmen met afboeken vakantiedagen tijdens ziekte

In deze zaak werd een werknemer na goedkeuring van zijn vakantieaanvraag ziek. De werknemer bespreekt met de bedrijfsarts zijn geplande vakantie van 6 weken. Ook zijn leidinggevende is op de hoogte van de vakantie. De werkgever boekt 29 vakantiedagen af van het vakantiesaldo. De werknemer is het hier niet mee eens en stapt naar de rechter.

De Hoge Raad oordeelt uiteindelijk dat een werkgever alleen vakantiedagen mag afboeken tijdens ziekte als de werknemer daar expliciet mee instemt. Volgens de Hoge Raad is het onvoldoende als de werknemer tijdens ziekte aangeeft dat de geplande vakantie doorgaat en de werknemer ook daadwerkelijk op vakantie gaat. De werknemer moet uitdrukkelijk en gericht instemmen met het afboeken van deze dagen van zijn vakantiesaldo.

Stemt de werknemer hier niet uitdrukkelijk mee in en gaat hij toch met vakantie, dan kunnen kun je deze dagen niet als vakantiedagen aanmerken. Het zijn dan ‘gewone’ ziektedagen. Dit betekent wel dat de werknemer moet blijven voldoen aan zijn re-integratieverplichtingen.

Verval van wettelijke vakantiedagen, wat moet je doen?

Een werknemer heeft recht op minimaal 4 keer het aantal uren dat hij per week werkt. Deze wettelijke vakantie-uren moet hij ieder jaar opnemen, anders vervallen ze per 1 juli van het daaropvolgende jaar. De wettelijke vakantiedagen van 2023 vervallen dus op 1 juli 2024. De bovenwettelijke vakantiedagen verjaren 5 jaar na afloop van het jaar waarin de vakantiedagen zijn opgebouwd. Hoe het precies zit met de verjaring van wettelijke vakantiedagen, schreven we eerder over in deze blog: Bovenwettelijke vakantiedagen verjaring: hoe zit het precies?

Volgens het Europees Hof van Justitie moet een werkgever aan kunnen tonen dat zij de werknemer op tijd hebben geïnformeerd dat de vakantiedagen gaan vervallen. Je hoeft een werknemer dus niet te verplichten om vakantie op te nemen, maar je bent wel verplicht om de werknemer duidelijk te informeren over het vervallen van de wettelijke vakantiedagen. 

De wettelijke vakantiedagen vervallen niet als de werknemer niet in staat is geweest om deze op te nemen. Hierbij kun je denken aan een werknemer die langdurig arbeidsongeschikt is.