Mens en technologie: een nieuw evenwicht in de industrie van morgen

In een tijd waarin AI een steeds grotere rol speelt op de werkvloer, wordt één vraag steeds urgenter: Hoe zorgen we ervoor dat technologie de mens versterkt in plaats van vervangt? Tijdens een gesprek op de Erasmus Universiteit in Rotterdam sprak Jan Laurijssen, HR-evangelist & onderzoeker van SD Worx, met professor Jason Pridmore, expert in Human-Centric AI & Society en projectleider van het Europese SEISMEC-project. Een boeiend gesprek over paradoxen, testpilots en de rol van HR in een AI-gedreven wereld.

Het SEISMEC-project is ontstaan vanuit een kritische blik op hoe technologie vandaag de dag wordt toegepast in industriële omgevingen. Volgens Jason was er een groeiende behoefte aan meer ethische, menselijke en evenwichtige toepassingen van AI. 29 partijen uit het academische en industriële landschap waaronder Erasmus Universiteit Rotterdam en SD Worx hebben zich inmiddels verbonden in dit project om samen te werken aan slimme, ethische innovaties op de werkvloer.

SEISMEC is gestoeld op het zogenaamde CAPS-framework dat vier tegenstellingen erkent. “Allereerst zien wij ‘Collaboration & Creativity’, waarbij een spanningsveld bestaat tussen pure creativiteit en goede samenwerking,” legt Jason uit. Daarna volgt ‘Autonomy & Automation’ waarbij je je kunt afvragen: Maakt automatisering het moeilijker om zelfstandig te blijven werken en kun je autonomie in je werk überhaupt automatiseren?” 

De derde tegenstelling draait om ‘Privacy & Productivity’ waarbij wordt gekeken hoe een werknemer vrij kan zijn en tegelijkertijd productief blijft. Tot slot is er ‘Safety & Satisfaction’. In hoeverre zijn mensen tevreden met hun werk als ze weten dat ze voortdurend gevolgd worden ook al is dat om hun veiligheid te waarborgen. Het uitgangspunt is dat deze schijnbare tegenstellingen geen keuzes hoeven te zijn. Ze kunnen elkaar juist versterken, het zogenaamde ‘both-end principle’.

SEISMEC werkt aan 17 pilots in 14 landen. Jason vertelt dat er logischerwijs met generatieve AI, zoals ChatGPT en Gemini, wordt getest maar vooral geëxperimenteerd wordt met hele specifieke AI-applicaties. In Slovenië bijvoorbeeld door Arctur, één van de partners, dat actief is in de toerisme-industrie, wordt AI-gestuurde monitoring in wandelgebieden getest. In Portugal bij Sanai, een grote supermarktketen, wordt gekeken hoe robotisering in distributiecentra kan helpen om fysieke belasting van de medewerkers te verminderen. Op de luchthaven van Zagreb in Kroatië wordt met augmented reality een pilot gedraaid om startbanen veiliger te maken. Al deze toepassingen bewijzen, mits goed ontworpen, hoe AI en de menselijke hand elkaar kunnen versterken.

Wat betekenen deze ontwikkelingen specifiek voor HR?

Jason: “Wij zien dat de manier van werken snel verandert. Vanuit het HR-perspectief is het belangrijk dat wij begrijpen wat deze veranderingen inhouden.” De impact van AI raakt HR namelijk direct: functies veranderen, taken verschuiven en nieuwe vaardigheden worden verlangd. 

Volgens Jason ligt hier een duidelijke opdracht voor HR: "HR moet een partner zijn in het vormgeven van deze transformatie. Niet alleen faciliteren maar ook de werknemersbelangen vertegenwoordigen. Het werk van SEISMEC is zinloos als wij na al onze experimenteren niet de volgende stap kunnen zetten naar implementatie in het werkveld.” 

Vooruitblik: van pilots naar impact

Het SEISMEC-project is inmiddels halverwege. “Het is een project van 4 jaar en wij zijn 18 maanden onderweg”, aldus Jason. “We hebben al een aantal kleine successen en procesverbeteringen mogen boeken.” Hij geeft hierbij het voorbeeld vanuit de bouwsector waarbij drones voor risicovolle inspecties op moeilijk bereikbare plekken worden ingezet. 

De maanden tussen 18 en 36 maanden draaien om implementatie, impact en leren door te doen. "De komende fase is waar het moet gebeuren. Wat we bedacht hebben, moet nu realiteit worden." 

Ook binnen de wetenschap kijkt Jason vooruit: hoe bereiden we studenten voor op een AI-gedreven arbeidsmarkt? “Ik ben erg blij dat ik het project SEISMEC en mijn werk op de universiteit, specifiek over AI, kan combineren. Het geeft me de mogelijkheid om studenten voor te bereiden door de juiste mindset en vaardigheden voor de arbeidsmarkt te ontwikkelen.”

Naast het klaarstomen van studenten zet de universiteit haar onderzoek in voor de Rotterdamse gemeenschap. Er worden op de universiteit geen nieuwe AI-tools ontwikkeld maar er wordt kritisch gekeken hoe de technologie beter ingezet kan worden voor de stad. Zo is er het Rotterdam Social Lab waar wordt gekeken naar de manier van communiceren met de bewoners. En worden er mensen en bedrijven opgeleid met ‘leven-lang leren’ in het achterhoofd.

Jason: “De grootste impact op onze gemeenschap zijn de 36.000 studenten die jaarlijks de school verlaten met een open geest en een hoge mate van ondernemerschap en betrokkenheid zodat zij deze mentaliteit kunnen inbrengen in die bedrijven waarvoor zij gaan werken.”

In de wereld van AI is lange termijn slechts een paar jaar vooruit. Vanwege de snelheid van verandering is het moeilijk in te schatten welke opkomende technologieën er zullen aankomen."AI zal straks net zo vanzelfsprekend zijn als e-mail of internet,” voorziet Jason.  Het SEISMEC-project laat zien dat mens en technologie geen tegenstelling hoeven te zijn. Voor HR betekent dit: proactief meedenken, experimenteren en opkomen voor een duurzame werkomgeving waarin AI de werknemer versterkt.